Piątek, 29 marca 2024 r. | imieniny: Wiktoryna, Helmuta
ŁASIŃSKI Edmund Emil Józef (1874 - 1935) PDF Drukuj Email

Konstruktor, wynalazca m.in. filmu dźwiękowego, fluoryzującej lampy jarzeniowej, urządzenia zabezpieczającego przed fałszowaniem srebrnych monet, aparatu do wykrywania gniazd karabinowych, płetw. Profesor gimnazjalny w Krakowie, Żywcu, Bochni i Poznaniu.

Urodził się 4 lipca 1874 roku w Przyborowie w znanej rodzinie szlacheckiej Jana i Heleny z Dzielskich. Brat znanego malarza realisty Stanisława Łasińskiego. Po ukończeniu bocheńskiego gimnazjum, do którego uczęszczał w latach 1889 - 1893 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Przyrodniczym. Studia ukończył w 1897 roku. W kolejnych latach zajmował się pracą pedagogiczną, nauczając biologii, matematyki i fizyki w gimnazjach w Krakowie, Żywcu i Bochni. Praca w bocheńskim gimnazjum i pobyt w tym mieście zaowocował związkiem małżeńskim z córką znanego polskiego polityka, aktywnego działacza ruchu ludowego, doktora prawa Władysława Kiernika.
W 1919 roku opuścił Bochnię i udał się do Poznania, gdzie objął posadę nauczyciela w gimnazjum. Wiele informacji o Łasińskim przekazał prof. Stanisław Fischer – twórca muzeum w Bochni, wybitna osobowość, badacz z zakresu historii, archeologii, etnografii i historii sztuki. Tak wspominał Łasińskiego: „W moich wspomnieniach zapisał się Łasiński jako człowiek niezwykle inteligentny i arcymiły. Zawsze pogodny, towarzyski, dobry kolega. Uczył przyrody trochę po akademicku; nie było w nim nic z belfra. Dla uczniów wyrozumiały (może nawet zanadto!) i nie wymagający od nich zbyt wiele, zadawalał się odpowiedziami na jakie, którego ucznia było stać. Stał, jak się zdaje na stanowisku, że z  każdego szkolnego głuptasa w przyszłości coś dobrego jeszcze wyrośnie”.
Pasją Łasińskiego były jednak wynalazki techniczne. Jeszcze przed I wojną światową w trakcie pobytu w Bochni opracował pierwsze patenty na udźwiękowienie filmu opublikowane w specjalistycznym czasopiśmie ‘Ekran” w 1919 roku. Obmyślił także i opracował w szczegółach nie tylko powszechnie do dziś stosowany optyczny zapis dźwięków na taśmie filmowej przy pełnej synchronizacji z ruchem obrazów, lecz również niezwykle pomysłowe typy głośników i megafonów. Pomysły te były przedmiotem jego licznych zgłoszeń patentowych, a potem udzielonych na nie patentów niemieckich i austriackich, które jednak nie doczekały się realizacji w Polsce. Patenty te trafiły później do Polski, ale jako obce, bez najmniej wzmianki o Łasińskim jako autorze pierwowzorów. Wówczas przypomniano sobie o nim, a Ilustrowany Kurier Codzienny (IKC) poświęcił mu kilka fachowych artykułów (m.in. „Film dźwiękowy wynalazkiem polskim” - IKC z dn. 29.11.1929 roku i „O drogach rozwoju filmu dźwiękowego i plastycznego” - IKC z dn. 3.12. 1929r.).
Kolejnymi wynalazkami Edmunda Łasińskiego były: film trójwymiarowy, urządzenie zabezpieczające przed fałszowaniem srebrnych monet, aparat do wykrywania gniazd karabinowych oraz fluoryzująca lampa jarzeniowa zwana świetlówką. Prototyp tej lampy wynalazca wypróbował tuż przed śmiercią w Zakładzie Fizyki prof. A. Denizota na Uniwersytecie w Poznaniu. W 1933 roku jednak przebojem rynkowym stała się malutka, prosta w obsłudze waga do sprawdzania autentyczności monet skonstruowana przez Edmunda Lipinera z Królewskiej Huty, a nie wynalazek Edmunda Łasińskiego. Podobno jednak jego wynalazkami interesował się sam Prezydent Ignacy Mościcki.
Edmund Łasiński był wynalazcą płetw. W 1914 roku będąc w Porto Re nad Adriatykiem razem z prof. Fischerem wypróbował swój wynalazek. Na krótko przed śmiercią rozpoczął prace nad konstrukcją bezszelestnego silnika lotniczego. Jako przyrodnika interesowało go życie psychiczne zwierząt, zwłaszcza owadów. Dlatego prowadził w tym kierunku wiele doświadczeń i obserwacji. O badaniach tych pisze prof. Fischer w liście z dnia 13 lipca 1957 roku adresowanym do Władysława Sieprawskiego opisując doświadczenie, które przeprowadził Łasiński na karakonach.
Edmund Emil Józef Łasiński zmarł w Poznaniu 18 czerwca 1935 roku.
Nazywany „Geniuszem z Przyborowa” niewątpliwie był pionierem w wielu dziedzinach nauki i techniki. Jego osobistą tragedią było to, że żaden z jego pomysłów nie doczekał się autorsko realizacji.

 

opracował Jan Kowal

Bibliografia:

1. Jerzy Wyczesany „Geniusz z Przyborowa - twórca filmu dźwiękowego i lampy jarzeniowej”, Brzesko, BIM Nr 6(34) 1995 rok.

Share/Save/Bookmark
 
© 2011 Oficjalny Portal Gminy Borzęcin
designed by Mariusz Zawistowicz, Coded by Rafał Bakalarz

Zgodnie z Art.173 ust.4, pkt.3 informujemy, iż w celu optymalizacji treści dostępnych w naszym portalu, dostosowania ich do indywidualnych potrzeb każdego użytkownika, jak również dla celów statystycznych korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies użytkownik może kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszych serwisów internetowych, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje politykę stosowania plików cookies.
polityka cookies.

Akceptuje cookies na tej stronie.

EU Cookie Directive Module Information